Αθήνα 10/7/2011
Ένα κείμενο για την βία.
Μια παλιά ιστορία αλλά δυστυχώς επίκαιρη.
Εριφύλη Δαφέρμου
Το 2004 είχα την τύχη να προσληφθώ για ένα χρόνο ως δασκάλα μουσικοκινητικής αγωγής σε πειραματικό δημοτικό σχολείο στην περιοχή Άνω Πατησίων, Προμπονά. Λαϊκή γειτονιά, ένα μεγάλο μέρος των μαθητών μου ήταν παιδιά μεταναστών. Απ’ την Συρία, τα βαλκάνια, μέχρι κι από λατινική Αμερική είχα μαθητάκι. Δίδασκα στην α’ και β’ δημοτικού.
Ήταν ο πρώτος χρόνος που δούλευα κι ήμουν ξεκούραστη με πολλή όρεξη για δουλειά. Το ίδιο ήταν κι οι μαθητές μου… ορεξάτοι.. όχι ξεκούραστοι. Αξιαγάπητα παιδιά κουρασμένων γονιών, πληγωμένα παιδιά, που αντιμετώπιζαν το μάθημά μου ως δώρο.. το απολάμβαναν και ρουφούσαν την κάθε του στιγμή..
Τις πρώτες μέρες ήταν στην τάξη μου και ο Γιαννάκης. Ένα σωματώδες παιδί με επιθετικές τάσεις που έσπρωχνε και χτυπούσε τα υπόλοιπα παιδιά μέσα στο παιχνίδι. Όχι πάντα από πρόθεση να χτυπήσει, πολλές φορές από υπερένταση κι ενθουσιασμό. «Δεν χτυπάμε Γιαννάκη» του έλεγα ήρεμα «μόνο αγκαλίτσες κάνουμε σε αυτό το μάθημα».. και προέτρεπα τα παιδιά να αγκαλιαστούν σε μορφή παιχνιδιού. Και έπιανε. Του Γιαννάκη του άρεσαν οι αγκαλίτσες, γελούσε ολόκληρος, ακόμη κι αν οι υπόλοιποι – κυρίως τα κορίτσια – ίσως δυσανασχετούσαν καθότι ο Γιαννάκης άγαρμπος, σχεδόν βίαιος ακόμη και στην εκδήλωση τρυφερότητας.
Μια μέρα την ώρα που έκανα μάθημα μπαίνει μέσα στην τάξη μου ο υποδιευθυντής να κάνει μια ανακοίνωση. 50άρης ίσως και παραπάνω. Αγράμματος, αν και δάσκαλος… Πριν καλά καλά ξεκινήσει να μιλάει κάτι πήρε το μάτι του προφανώς, κάτι που εγώ δεν το είδα, και χωρίς δεύτερη κουβέντα ορμάει πάνω στον Γιαννάκη και τον δέρνει με φάπες στο κεφάλι μαλώνοντάς τον «Μη το ξανακάνεις αυτό ρε,τ’ ακούς? Μην το ξανακάνεις αυτό!»
Είναι περιττό να περιγράψω αυτό που ένιωσα εκείνη τη στιγμή. Που μπούκαρε ο τραμπούκος στο δικό μου μάθημα και δολοφόνησε κάθε ελπίδα να ενταχθεί ο δύσκολος Γιαννάκης στο κοινωνικό σύνολο της τάξης. .. «κλώτσαγε τον μπροστινό του!» μου είπε, «να τον προσέχεις αυτόν, είναι κωλόπαιδο»… Ιδιαίτερα σοκαρισμένη προσπαθώ με ευγένεια να του εξηγήσω ότι μπορώ να χειριστώ την κατάσταση μόνη μου κι ότι δεν χρειάζομαι τη ‘μεσολάβησή ‘ του, μην κρύβοντας την δυσαρέσκειά μου.
Την επόμενη εβδομάδα που ξαναπήγα ο Γιαννάκης δεν ήταν εκεί. «‘Έφυγε από το σχολείο μας..» μου είπαν οι συμμαθητές του. Βρίσκω τον ‘λεβέντη’ τον υποδιευθυντή. «Τον ΑΠΟΒΑΛΑΜΕ» μου λέει, «άνοιξε το κεφάλι ενός παιδιού και τον στείλαμε στα Λιόσια, στο σχολείο που δουλεύει το κυλικείο ο πατέρας του, να τον έχει από κοντά να τον καταχερίζει, δεν πήγαινε άλλο εδώ η κατάσταση..»
Συγχαρητήρια κ. διευθυντά, συγχαρητήρια στο εκπαιδευτικό ελληνικό σύστημα, βρήκατε τη λύση! Αποβολή ο Γιαννάκης στα 7 του… στα 15, τι??? Ναρκωτικά? Αναμορφωτήριο?, Τρελοκομείο, ΤΙ? Συγχαρητήρια.. περιθωριοποιήσαμε άλλο ένα παιδί. Αντί να το σώσουμε από την οικογένειά του που προφανώς του είχε δείξει πρώτη τον δρόμο της βίας, αντί να του δείξουμε άλλους δρόμους, το στείλαμε πάλι εκεί. Να μην έχει τρόπο διαφυγής…
Ιούνιος 2011. Εφτά χρόνια μετά ανασύρω αυτήν την ιστορία απ την μνήμη μου . Για πρώτη φορά την βάζω σε χαρτί.
Παρακολουθώ την βία του κράτους. Τα ΜΑΤ, τους προβοκάτορες ασφαλίτες. Το μίσος που βγάζει ο κόσμος ενάντια στους αστυνομικούς με προβληματίζει ως προς το … ποιοι είναι πίσω από τα κράνη? Ποιοι είναι αυτοί που πριν λίγες μέρες άνοιγαν κεφάλια άκριτα, έκαναν επίθεση στα ιατρεία της πλατείας, έδερναν χωρίς να σκέφτονται όποιον έβρισκαν μπροστά τους? Ποια η ψυχολογία ενός πωρωμένου ματατζή - ασφαλίτη?
Και τότε θυμήθηκα τον Γιαννάκη.
Τον εκπαίδευαν στη βία από μικρό. Τον απομόνωναν. Δεν του είπαν ποτέ μπράβο. Ήταν κακός μαθητής και δεν προσπάθησαν οι δάσκαλοι του για το αντίθετο, του έβαλαν απλά την ταμπέλα. Οι γονείς του ήταν αγράμματοι και φτωχοί.
Ίσως ο Γιαννάκης - και ο κάθε Γιαννάκης - όταν μεγαλώσει να γίνει ένας πωρωμένος ματατζής. Οι αρχές θα του πουν επιτέλους μπράβο. Και οι γονείς του ενδεχομένως.. Δεν θα σκέφτεται αν πρέπει να χτυπήσει η όχι γιατί έχει μεγαλώσει μέσα στην βία, κι έπειτα δεν του μάθαμε ποτέ να σκέφτεται…
Ο Γιαννάκης αυτό ξέρει να κάνει. Να δέρνει… Όλους εμάς που τόσα χρόνια αδιαφορούμε… που κατηγορούμε αυτόν, ενώ θα έπρεπε να δικάσουμε τον υποδιευθυντή που τον απέβαλε στα 7 του χρόνια κι όλους αυτούς που ονομάζονται δάσκαλοι αλλά φέρονται σαν δεσμοφύλακες, ενώ θα έπρεπε να φωνάζουμε συνεχώς για μια καλύτερη εκπαίδευση στα σχολεία, με δασκάλους που να ξέρουν και να νοιάζονται για το τι σημαίνει παιδαγωγός.
Έτσι οι Γιαννάκηδες θα ήταν λιγότεροι …
